TY - JOUR ID - 122785 TI - مروری بر تجارب امداد و درمان در عملیات فتح‌المبین JO - بهداری رزمی دفاع مقدس و مقاومت JA - JCM LA - fa SN - AU - خاتمی, سید مسعود AU - رجایی, صادق AU - ملا, علی اصغر AU - اخوان مهدوی, احمد AD - موسسه بهداری رزمی دفاع مقدس و مقاومت، تهران، ایران Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 2 IS - 2 SP - 84 EP - 92 KW - امداد و درمان KW - فتح‌المبین KW - بهداری رزمی KW - دفاع مقدس KW - مقاومت KW - طب رزمی DO - N2 - زمینه و هدف: عملیات فتح‌المبین که بامداد دوشنبه دوم فروردین 1361 آغاز شد، نقطه عطف بهداری رزمی محسوب می­شود. بعد از تجربه بیمارستان کانکسی در فتح بستان، اولین سامانه بیمارستان‌های صحرایی، که ترکیبی از چندکانکس و چادر بودند در این عملیات مورد استفاده قرار گرفت و به خدمات پزشکی، امدادی و بهداشتی وسعت قابل ملاحظه­ای بخشید. روش‌ها: این مقاله یک مطالعه مروری بوده و در تدوین آن علاوه بر مصاحبه تاریخ شفاهی از منابع معتبر موجود استفاده شده است. یافته‌ها: در این عملیات، برای نخستین بار در جریان جنگ تحمیلی، بیمارستان صحرایی مجهز به اطاق عمل به کار گرفته شد. سامانه­های بیمارستان صحرایی پیشگفت در 3 منطقه از عملیات فتح المبین برپا گردید: "منطقه عمومی دشت عباس توسط نیروهای جهاد سازندگی، برای درمان مجروحین قرارگاه­های فتح و فجر"، " منطقه دالپری توسط تیپ امام حسین( ع) که فقط به­صورت کانکس بود" و منطقه بِلِتا، توسط تیپ محمد رسول الله(ص)که ترکیبی از کانکس و سنگر بود و سقف آن را با الوار و خاک پوشانده شده بود". در این عملیات بیش از 15 اورژانس صحرایی خطوط مقدم نبرد را پوشش می­دادند. این مراکز در شروع عملیات و قبل از عقب­نشینی دشمن، زیر آتشباری شدید قرار داشتند. بیش از 200 نفر پزشک و افزون بر 1000 نفر پرستار و بهیار و نیز 2000 نفر امدادگر، ایثارگرانه در این عملیات خدمت نمودند. عموم پرسنل بهداری استان و سازمان منطقه­ای و تیم­های اضطراری اعزامی از سراسر کشور، در این عملیات بهداری رزمی را همراهی می­نمودند. کلیه امکانات سازمانی و پرسنلی ارتش جمهوری اسلامی در منطقه نیز با همه امکانات در اختیار، در طول عملیات مشارکت مستقیم و فعال داشته­اند. برای انتقال مجروحین در سطوح مختلف از وسایل نقلیه کوچک (آمبولانس و خودروهای امدادی سبک)، مینی بوس، اتوبوس (که با تغییراتی امکان حمل مجروح پیدا می­نمودند)، و همچنین امداد هوایی (بالگردهای هوانیروز و هواپیماهای ارتش) و دریایی استفاده گسترده انجام می­شد. نتیجه‌گیری: آرایش طب رزمی عملیات فتح‌المبین از خط مقدم با حضور امدادگران آغاز و زنجیره امداد و انتقال از آنجا شروع می­شد و مجروحین و مصدومین بعد از مداوای اولیه که نوعاً حیاتی و زیر آتش دشمن انجام می­گردید، به اورژانس­های خط منتقل می­شدند. مجروحین پس از دریافت خدمات فوری در این اورژانس­ها، بسته به شرایط جغرافیایی اورژانس به یکی از سه بیمارستان صحرایی فوق و یا یکی از بیمارستان‌های شهرهای شوش، اندیمشک، دزفول، اهواز یا آبادان منتفل می­شدند. عملیات عظیم بهداری رزمی در فتح‌المبین یک تجربه عظیم در تاریخ سلامت کشور و یک نقطه عطف بزرگ در تاریخ بهداری رزمی است. تجارب حاصله در عملیات بعدی و در طول دفاع مقدس مورد استفاده قرار گرفت و دائماً روند تکاملی خود را حفظ می­نمود. UR - https://www.jmedbehrazm.ir/article_122785.html L1 - https://www.jmedbehrazm.ir/article_122785_1fe0a5cb284b1dc0cb2020cb83a17fca.pdf ER -