فرهنگ ایثار و شهادت بخش دوم: مفهوم شناسی فرهنگ ایثار و شهادت

نوع مقاله : مروری روایتی

نویسندگان

1 معاونت علمی فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، تهران، ایران

2 مرکز تحقیقات تروما، بیمارستان سینا، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: در فرهنگ اسلام، ایثار و شهادت دو مرتبه از مراتب کمال وجودی انسانی هستند. ایثار به معنی بذل کردن؛ دیگری را بر خود برتری دادن؛ سود دیگری را بر سود خود مقدم داشتن؛ و به معنی قوت لازم و مایحتاج خود را بر دیگری بخشیدن است. ایثار همطراز با دیگر فرایض دینی است که از آن رهگذر انسان می‌تواند به مراتب عالی انسانی برسد و مورد مدح و تعظیم خداوند واقع گردد. شهادت عبارت است از "فدا کردن جان به طور آگاهانه و انتخاب‌گرایانه در راه آرمانی مقدس و پاک «فی سبیل الله به تعبیر قرآن»، که خشنودی خداوند را در بر داشته باشد"، و کسی که به چنین مقامی دست می‌یابد، «شهید» است.
روش‌ها: روش مطالعه توصیفی، میدانی و پیمایشی و کاربردی است. این بخش از مطالعه با بحث متمرکز گروهی با نخبگان و صاحبنظران و نیز به صورت کتابخانه‌ای و با مراجعه به منابع معتبر داخلی انجام شده است.
یافته‌ها: در این بخش مفاهیم "ارزش اسلامی"، "ارزش انسانی"، "هدف و هدفمندی"، "شهید و شهادت"، "ایثار و ایثارگری"، "آزاده و آزادگی"؛ در سطح مفهوم شناسی لغوی، و "مقام شهود و حضور الهی"؛ و "حیات طیبه"؛"ایثار و شهادت در قرآن مجید و روایات اسلامی"؛ و "ابعاد ایثار"؛ در سطح مفهوم شناسی تحلیلی ارائه شده است. همه این مفاهیم عمومی در مصادیق سلامت نیز دارای موضوعیت هستند.
نتیجه‌گیری: «شهادت» اوج هرم ارزش‌های انسانی است. در جهان بینى الهى، مرگ و شهادت در راه خدا، از همه دنیا و جمع کردنى‌هاى آن بهتر است.

کلیدواژه‌ها