مرکز تحقیقات تروما، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله)عج)، تهران، ایران
چکیده
مقدمه: علیرغم همه آسیبهای زیرساختی و نیروی انسانی فراوان در جنگهای محور مقاومت، دستاوردهای پربار نظامی و نیز طب رزمی این سالها بر کسی پوشیده نیست. بنابر این لازم است این تجارب به نسلهای جوان شاغل در حوزه بهداشت و درمان نیروهای مسلح منتقل گردد. در این مطالعه به تشریح یکی از این تجارب در قالب معرفی یک بیمار خواهیم پرداخت. معرفی بیمار: مصدوم 35 ساله، در حال گشتزنی هدف خمپاره و آسیب شدید به بازوی سمت چپ و خونریزی فراوان شده بوده بود. همرزمان، وی را بلافاصله و بدون کنترل خونریزی به بیمارستان انتقال داده بودند. بیمار در وضعیت شوک ناشی از خونریزی و با علایم حیاتی ناپایدار آورده میشود. بلافاصله سرم نرمال سالین و به دنبال آن خون و فراوردههای خونی (Packed cell , Platelet ,FFP) شروع شد. پس از لولهگذاری راه هوایی (انتوباسیون)، بیمار به اتاق عمل جراحی منتقل گردید و اندام فوقانی چپ به علت آسیب شدید عروق و اعصاب و لهشدگی استخوان و عضلات قطع (آمپوته) گردید. پایش دقیق مصدوم در مراحل خروج از شوک موجب جلوگیری از پیشرفت علایم به سمت نارسایی حاد کلیوی و نجات جان بیمار گردید. بحث: در ترومای جنگی و خونریزی شدید و تهدید کننده حیات ناشی از آن در اولین مرحله پس از کنترل دقیق و صحیح خونریزی در صورت دسترسی فوری به خون و فرآوردههای خونی شروع تزریق آنها بر تزریق سرم ارجحیت دارد. بهترین وسیله کنترل خونریزی در ترومای جنگی تورنیکه است. البته محل بستن و طرز استفاده صحیح از آن بسیار مهم است. در مصدومین ناشی از آسیبهای جنگی (Crush injury) به علت آزاد شدن سیتوکینها به داخل خون و کم آبی (دهیدراتاسیون) شدید ناشی از خونریزی، احتمال نارسایی شدید کلیوی وجود دارد.