خون‌ریزی شدید ناشی از ترومای جنگی تهدید‌کننده اندام؛ چالش‌های درمانی و هشدارها

نوع مقاله : گزارش موردی

نویسندگان

مرکز تحقیقات تروما، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله)عج)، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: علیرغم همه آسیب­های زیرساختی و نیروی انسانی فراوان در جنگ­های محور مقاومت، دستاوردهای پربار نظامی و نیز طب رزمی این سال­ها بر کسی پوشیده نیست. بنابر این لازم است این تجارب به نسل­های جوان شاغل در حوزه بهداشت و درمان نیروهای مسلح  منتقل گردد. در این مطالعه به تشریح یکی از این تجارب در قالب معرفی یک بیمار خواهیم پرداخت.
معرفی بیمار: مصدوم 35 ساله، در حال گشت­زنی هدف خمپاره و آسیب شدید به بازوی سمت چپ و خون­ریزی فراوان شده بوده بود. همرزمان، وی را بلافاصله و بدون کنترل خونریزی به بیمارستان انتقال داده بودند. بیمار در وضعیت شوک ناشی از خون­ریزی و با علایم حیاتی ناپایدار آورده می­شود. بلافاصله سرم نرمال سالین و به دنبال آن خون و فراورده­های خونی (Packed cell , Platelet ,FFP) شروع شد. پس از لوله­گذاری راه هوایی (انتوباسیون)، بیمار به اتاق عمل جراحی منتقل گردید و اندام فوقانی چپ به علت آسیب شدید عروق و اعصاب و له­شدگی استخوان و عضلات قطع (آمپوته) گردید. پایش دقیق مصدوم در مراحل خروج از شوک موجب جلوگیری از پیشرفت علایم به سمت نارسایی حاد کلیوی و نجات جان بیمار گردید.
بحث: در ترومای جنگی و خونریزی شدید و تهدید کننده حیات ناشی از آن در اولین مرحله پس از کنترل دقیق و صحیح خون­ریزی در صورت دسترسی فوری به خون و فرآورده‌های خونی شروع تزریق آنها بر تزریق سرم ارجحیت دارد. بهترین وسیله کنترل خونریزی در ترومای جنگی تورنیکه است. البته محل بستن و طرز استفاده صحیح از آن بسیار مهم است. در مصدومین ناشی از آسیب­های جنگی (Crush injury) به علت آزاد شدن سیتوکین­ها به داخل خون و کم آبی (دهیدراتاسیون) شدید ناشی از خون­ریزی­، احتمال نارسایی شدید کلیوی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها