انسان در طول تاریخ و از بدو تولد تا پایان عمر با سه جنگ (با طبیعت، با انسان و با خویشتن) مواجه است و اگر بخواهد برخوردار از حیات طیبه باشد ناگریز است تا در برابر هجمه این حملات پیدرپی مقاومت نموده و دفاع نماید. یکی از بارزترین جنگهای انسان علیه انسان در سالهای اخیر تجاوز رژیم حاکم بر عراق علیه جمهوری اسلامی ایران در 31 شهریور 1359هجری شمسی (22 سپتامبر 1980 میلادی) است. هرچند تا حدی در این جنگ هشت ساله متخصصین و اساتید دانشگاه، تجارب سلامت (بهداشت، درمان و مدیریت بهداشت، درمان) را بهطور شفاهی به نسل بعد منتقل نمودند لیکن آن گونه که باید و شاید این تجارب مکتوب نشده است. آنچه که مکتوب شده وقتی میتواند پیام مظلومیت و ایثار آن دوران را به نسل جوان امروز منتقل کند که در حل مشکلات جاری نیز ایفای نقش بنماید. یکی از کاربردهای این تجارب مقایسه مطالعات ایمونوپاتولوژیکی ریه مجروحین شیمیایی با ریه بیماران کرونایی است. کرونا ویروسها معمولاً منجر به عفونتهای ریوی و داخلی در انسان و جانوران میشوند و در چین در سالهای 2002 و 2003، پیش از کشف توانایی بروز سندرم حاد تنفسی شدید (SARS-CoV)، تقریباً به عنوان ویروسهای خوشخیم در نظر گرفته میشدند. یک دهه بعد ویروس سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS-CoV) که تظاهرات بالینی مشابهی به SARS داشت در بیماران دارای پنومونی شناسایی شد. SARS-CoV-2، SARS و MERS منشاء حیوانی داشته و پس از تکامل به گونهای تبدیل شدهاند که میتواند باعث آلودگی و بروز بیماری کشنده در انسان شود. توالی یابی ژنوم، شباهت 79% کووید-19 را به SARS و 50% آن را بهMERS نشان داده است. همچنین، توالی یابی اسیدآمینه برخی پروتئینها، نشاندهنده شباهت 68% پروتئینهای کووید-19 به SARS است. علایم بالینی کووید-19 مشابه SARS و MERS شامل تب، خستگی و علایم ریوی همچون سرفه، کوتاهی تنفس و تنگی نفس میباشد. یافتههای رادیولوژیکی درگیری هر دو ریه را در اغلب بیماران (81%) مبتلا به کووید-19 با تظاهراتی چون کدورت شیشهای (Ground glass opacity)، الگوی crazy-paving و ضایعات تثبیتی (consolidation) را نشان داده است. همچنین یافتههای آزمایشگاهی بیانگر لنفوپنی و افزایش سطح پروتئین فاز حاد (C-reactive protein) است. در این بیماری درصدی از بیماران دچار دیسترس تنفسی حاد شده و نیازمند بستری در شرایط ویژه (ICU) میگردند، و متاسفانه تعدادی، وضعیت بحرانی پیدا نموده که میتواند منجر به مرگ گردد.
عرب خردمند, جلیل, کبودانیان ارستانی, سوسن, & غضنفری, طوبی. (1399). طراحی مطالعه تعیین پروفایل ایمونوپاتولوژیک ریه بیماران کووید-19 بر اساس مدل مطالعات انجام گرفته بر روی ریه مجروحین شیمیایی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران. بهداری رزمی دفاع مقدس و مقاومت, 3(1), 35-39. doi: 10.30491/jcm.2020.126846
MLA
جلیل عرب خردمند; سوسن کبودانیان ارستانی; طوبی غضنفری. "طراحی مطالعه تعیین پروفایل ایمونوپاتولوژیک ریه بیماران کووید-19 بر اساس مدل مطالعات انجام گرفته بر روی ریه مجروحین شیمیایی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران". بهداری رزمی دفاع مقدس و مقاومت, 3, 1, 1399, 35-39. doi: 10.30491/jcm.2020.126846
HARVARD
عرب خردمند, جلیل, کبودانیان ارستانی, سوسن, غضنفری, طوبی. (1399). 'طراحی مطالعه تعیین پروفایل ایمونوپاتولوژیک ریه بیماران کووید-19 بر اساس مدل مطالعات انجام گرفته بر روی ریه مجروحین شیمیایی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران', بهداری رزمی دفاع مقدس و مقاومت, 3(1), pp. 35-39. doi: 10.30491/jcm.2020.126846
VANCOUVER
عرب خردمند, جلیل, کبودانیان ارستانی, سوسن, غضنفری, طوبی. طراحی مطالعه تعیین پروفایل ایمونوپاتولوژیک ریه بیماران کووید-19 بر اساس مدل مطالعات انجام گرفته بر روی ریه مجروحین شیمیایی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران. بهداری رزمی دفاع مقدس و مقاومت, 1399; 3(1): 35-39. doi: 10.30491/jcm.2020.126846