گذری بر آنفلوانزا و همه‌گیری‌های آن

زمینه و هدف: آنفلوانزا، یک بیماری ویروسی واگیرداری است که ویروس عامل آن به خانواده ارتومیکسوویریده تعلق دارد. ژنوم این ویروسRNA دار می‌باشد که انواع گوناگون آن می‌تواند انسان، پرندگان و بسیاری از پستانداران را آلوده و نشانه‌های بیماری و اختلالات متعددی را در بدن آنها ایجاد نماید. اولین گزارش مستند همه‌گیری و شیوع بسیار گسترده این بیماری در جامعه بشری، که شروع آن را بعد از جنگ جهانی اول می‌دانند، در واقع اولین مواجهه جهانی با آن و کسب تجربه در این زمینه تاریخی بوده است. استفاده از اندوخته‌های علمی و تجارب درمانی در برخورد با این همه‌گیری، می‌تواند در انتخاب رویکردهای درمانی و مبارزه با انواع بیماری‌های عفونی از جمله آنفلوانزا نیز در دوران حاضر راهگشا باشد.
روش‌ها: با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای از جمله بررسی متون و منابع علمی معتبر داخلی و بین‌المللی قابل دسترس از طریق پایگاه‌های رایانه‌ای، مقاله حاضر تدوین شده است.
یافته‌ها: ویروس آنفلوانزا سبب ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی می‌گردد که پس از یک دوره نهفتگی 2-3 روزه سبب آشکار شدن علائمی چون تب، کوفتگی بدن، درد عضلات، تنگی­نفس، سرفه و ... می‌شود. بیماری می‌تواند در کسانی‌که بیماری زمینه‌ای دارند مانند بیماران قلبی- عروقی، تنفسی، دیابتی و سرطانی خطرناک باشد و سبب بروز بیشترین میزان مرگ‌ومیر در آنان گردد. سه نوع ویروس آنفلوانزا وجود دارد که عبارتند از نوع A که در انسان و حیوانات، نوع B که در انسان و پستانداران و نوع C فقط در انسان ایجاد بیماری می‌نماید. تاکنون در 4 مقطع زمانی 1918-1919، 1958-1957، 1968 و 2009 همه­گیری جهانی آنفلوانزا رخ داده است که در این میان صرف‌نظر از نوع ویروس عامل آن، از نظر میزان ابتلا و مرگ‌ومیر مقطع زمانی اول، که دقیقاً مصادف با دوران بعد از جنگ جهانی اول (1914-1918) بوده، در رده نخست جای دارد.
نتیجه‌گیری: بیماری آنفلوانزا تاکنون هم به­صورت فصلی و اپیدمی و هم به­شکل دنیاگیر در جهان شیوع داشته است که میلیون‌ها نفر را به کام مرگ کشانده و انواع آسیب‌های جبران‌ناپذیر و همچنین هزینه‌های مالی و خسارات زیادی را بر اقتصاد جهانی تحمیل نموده است. گرچه شرایط روز دانش پزشکی و امکانات و تجهیزات مورد نیاز در هر دوره تاریخی متفاوت از یکدیگر و گاه غیر قابل مقایسه با حال حاضر می‌باشد، ولی اصول اساسی مانند ارتقاء دانش و سطح سواد سلامت عمومی، رعایت بهداشت فردی و اجرای دقیق دستورالعمل‌های اجتماعی، دسترسی به واکسن و انجام فرایند ایمن­سازی افراد جامعه و نیز دسترسی به داروهای مؤثر در عفونت­های ویروسی، از مهم‌ترین بنیان‌ها و دستاوردهای ضروری مبارزه با گسترش آنفلوانزا در جوامع بشری بوده است.