بررسی الگوهای آسیب‌های اجتماعی در زنان ایرانی و پیشنهاد مداخلات پیشگیری و مدیریت مسئله

نوع مقاله : مروری روایتی

نویسندگان

1 گروه بیماری‌های زنان و زایمان، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

2 بخش خون شناسی و انکولوژی کودکان، مرکز طبی کودکان، قطب علمی اطفال، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

3 مرکز تحقیقات بیماری های غیر واگیر، پژوهشکده علوم جمعیتی غدد و متابولیسم، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

4 مرکز تحقیقات هماتولوژی، آنکولوژی و پیوند سلول‌های بنیادی، پژوهشکده انکولوژی، هماتولوژی و سلول درمانی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

5 مرکز هماهنگی و توسعه تحقیقات، معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: شواهد علمی اخیر نشان ­دهنده تغییر روند و الگوهای آسیب­ های اجتماعی است که به لحاظ نوع و گستردگی عمدتاً از الگوهای مردانه ­تر به سمت الگوهای زنانه ­تر تغییر کرده ­اند. با توجه به اهمیت موضوع هم از جنبه شناسایی و پیشگیری بر اساس تحلیل عوامل خطر زمینه­ ساز و هم از منظر پیامدهای مرتبط با جنبه ­های جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی سلامت زنان و خانواده­ ها، نیازمند مستندات علمی و قابل استناد برای تبیین و مدیریت مسئله هستیم، این مهم در مطالعه حاضر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
روش‌ها: در این مطالعه از روش ترکیبی مرور منابع و مستندات و روش کیفی استفاده شده است. در گام نخست مستندات مرتبط با استفاده از کلیدواژه­ های آسیب ­های اجتماعی، زنان و تعیین­ کننده­ های اجتماعی جستجو و بررسی شد. در مرحله بعد، مطالب ارائه شده توسط 5 نفر آگاهان کلیدی و 9 نفر عضو کارگروه علمی تخصصی مرتبط شرکت­ کننده در جلسات گروه علمی سلامت زنان فرهنگستان علوم پزشکی پیاده سازی و با روش رفت و برگشت قیاسی استقرایی تحلیل شد. در نهایت، با تجمیع و تلخیص و تلفیق متون و واحدهای معنایی، موضوعات در بخش ­های کلیات، عوامل مؤثر و راهبردهای مرتبط با پیشگیری و مقابله استخراج و مطالب تدوین گردید.
یافته‌ها: تجمیع نتایج بررسی­ های مرتبط، نشان می­ دهد؛ الگوی آسیب ­های اجتماعی به شدت به سمت زنانه شدن پیش می­ رود و این زنانه‌شدن الگوی آسیب‌های اجتماعی با مسئله وضعیت زنان در جامعه امروزی بی‌ارتباط نیست. طی سال‌های اخیر گسترش آسیب‌های اجتماعی در میان زنان موجب افزایش نگرانی در این زمینه شده است؛ آمارها از افزایش وقوع جرائم و زنان زندانی نیز این واقعیت را تأئید می‌کند. عوامل مؤثر در ظهور آسیب‌های اجتماعی متعدد و متنوع هستند؛ بسیاری از چالش‌های جامعه منشأ بروز آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شوند. مواردی همچون بهزیستی روانی در جامعه؛ مباحث مالی و اقتصادی و وجود اختلافات طبقاتی باعث ظهور آسیب‌های اجتماعی در جامعه می‌شود.
نتیجه‌گیری: به منظور طراحی و اجرای مؤثرترین برنامه ­های پیشگیری و کنترل آسیب­ های اجتماعی، نیازمند مطالعات دقیق و قابل استنادی هستیم که ضمن ترسیم وضعیت موجود، راهکارهای مقابله را پیشنهاد داده و فرایندهای اجرایی را رصد کنند. از آنجا که زنان محور اصلی سلامت و پایداری خانواده و ضامن بقاء و تعالی جامعه هستند، توجه به این مهم و تدبیر مداخلات پیشگیرانه و حمایتی یکی از مهمترین اولویت­ های حوزه سلامت اجتماعی محسوب می ­شود.

کلیدواژه‌ها